Skuamöz epitel hüceyrələri mikroskop altında baxıldıqda yastı və çoxbucaqlı formada görünür.
Skuamöz Epitelin Harada Rast Gəlinir?
Skuamöz epitel bədənin müxtəlif hissələrində fərqli formada rast gəlinir:
Dəri: Xarici təbəqəni təşkil edir.
Ağız boşluğu və udlaq: Mexaniki və kimyəvi təsirlərdən qoruyur.
Tənəffüs yolları: Burun və boğaz bölgəsində qoruyucu rol oynayır.
Sidik yolları: Xüsusilə sidik kisəsi və sidik kanalı.
Reproduktiv sistem: Cinsiyyət orqanlarının daxili səthində.
Skuamöz Epitelin Yüksəlməsi Nədir?
Skuamöz epitelin yüksəlməsi, adətən sidik analizi və ya digər müayinə nəticələrində görülən bir vəziyyətdir. Bu, epitel hüceyrələrinin sayının normaldan daha çox olması deməkdir və bədəndə müəyyən bir problemə işarə edə bilər.
Sidik nümunəsində skuamöz epitel hüceyrələrinin olması, sidik yollarının örtücü təbəqəsindən hüceyrə tökülməsini göstərir. Normalda az miqdarda skuamöz epitel müşahidə oluna bilər. Lakin yüksək dəyərlər, müxtəlif səbəblərə bağlı olaraq yarana bilər.
Skuamöz Epitel Yüksəlməsinin Səbəbləri
1. Sidik Yolu İnfeksiyaları (Sistit və Üretrit)
Sidik yolu infeksiyaları zamanı sidik kanalı və ya sidik kisəsinin daxili səthi zədələnir. Bu zaman skuamöz epitel hüceyrələrinin tökülməsi artır.
Əlamətlər: Sidikdə yanma, qızdırma, tez-tez sidiyə çıxma və bulanıq sidik.
2. Sidik Nümunəsinin Çirklənməsi
Sidik analizi üçün nümunə düzgün götürülmədikdə (xüsusilə qadınlarda), sidik kanalı və ya xarici cinsiyyət orqanlarından skuamöz epitel hüceyrələri qarışa bilər.
3. Mexaniki Təsirlər
Sidik kateteri istifadəsi zamanı sidik yollarının daxili səthi zədələnə bilər və bu, hüceyrə tökülməsinə səbəb ola bilər.
4. Böyrək və Sidik Sistemi Xəstəlikləri
Nefrit və digər böyrək xəstəlikləri sidik yollarında hüceyrə dövrünün pozulmasına gətirib çıxara bilər.
5. Hormon Dəyişiklikləri
Qadınlarda estrogen hormonunun azalması (məsələn, menopauza zamanı) sidik yollarında epitel hüceyrələrinin dövrünü təsir edə bilər.
6. Vaginal İnfeksiyalar və Axıntılar
Xüsusilə qadınlarda vaginal bölgədə infeksiyalar və iltihablar skuamöz epitel hüceyrələrinin artmasına səbəb ola bilər.
Candida (göbələk infeksiyası) və bakterial vaginoz buna misaldır.
7. Xroniki İltihabi Hallar
Davamlı olaraq mexaniki və ya kimyəvi qıcıqlanma (məsələn, sabunlar, gigiyena məhsulları) sidik yollarında iltihab yaradaraq epitel hüceyrələrini artırır.
8. Bədxassəli Vəziyyətlər
Nadir hallarda skuamöz epitelin yüksək olması sidik yollarının bədxassəli şişlərinə işarə edə bilər.
Skuamöz Epitel Yüksəlməsi Necə Aşkarlanır?
Sidik analizi (Ümumi sidik testi - ÜST): Skuamöz epitel hüceyrələrinin sayı mikroskop altında təyin edilir.
Normal aralıq: Sidikdə 0-5 hüceyrə/sahə arasında olması normal qəbul edilir.
Yüksək aralıq: 5-dən çox hüceyrə, patoloji bir vəziyyəti göstərə bilər.
Skuamöz Epitel Yüksəlməsi Halında Görüləcək Tədbirlər
Sidik Yolu İnfeksiyasının Müalicəsi
Həkim tərəfindən təyin edilən antibiotiklər infeksiyanın aradan qaldırılmasına kömək edir.
Düzgün Sidik Nümunəsi Götürülməsi
Sidik analizi üçün orta axar sidik nümunəsi götürülməlidir.
Maye Qəbulu Artırılmalıdır
Bol su içmək sidik yollarının təmizlənməsinə və infeksiyanın azalmasına kömək edir.
Gigiyenaya Diqqət Etmək
Sidik yolu və xarici cinsiyyət orqanlarının təmizliyi qorunmalıdır.
Dərin Araşdırma
Davamlı olaraq yüksələn dəyərlərdə ultrasəs müayinəsi və böyrək funksiyalarının testi kimi əlavə müayinələr aparıla bilər.
Nəticə
Skuamöz epitel, bədənin örtücü və qoruyucu toxumasının bir hissəsidir. Sidik analizində skuamöz epitelin yüksək olması adətən sidik yolu infeksiyaları, nümunə götürmə xətası və ya iltihabi proseslərə bağlıdır. Vaxtında müayinə və müalicə ilə bu vəziyyətin səbəbi aşkarlanaraq aradan qaldırıla bilər. Ciddi və davamlı hallarda həkimə müraciət etmək vacibdir.
