1. Sosial İzolyasiya Sxemi Nədir?
📌 Bu sxemi olan insanlar:
✔️ Cəmiyyətin bir parçası olmadığını hiss edirlər.
✔️ Sosial mühitlərdən qaçırlar, çünki qəbul edilməyəcəklərini düşünürlər.
✔️ Özlərini başqalarından fərqli və ya yersiz hiss edirlər.
✔️ Yeni insanlarla tanış olmaqda çətinlik çəkirlər və ya tanış olduqda rahat ola bilmirlər.
✔️ Dostluq və münasibətlərdə uzaq dayanırlar və ya çox az sosial əlaqə saxlayırlar.
💡 Əsas səbəb: Uşaqlıqda yaşanan rədd edilmə, lağ olunma, ailə tərəfindən duyğusal uzaqlıq və ya sosial dəstəyin çatışmazlığıdır.
2. Sosial İzolyasiya Sxeminin Əlamətləri
🟢 1. Emosional və Psixoloji Simptomlar
🔹 Tək qalmağa meyillilik – Sosial fəaliyyətlərdən qaçmaq.
🔹 Özünü uyğun hiss etməmək – Sanki başqalarından fərqli və ya yad biri kimi hiss etmək.
🔹 Rədd edilmə qorxusu – Başqalarının onu qəbul etməyəcəyini düşünmək.
🔹 Aşağı özünəinam – "Mən maraqlı deyiləm", "Məni heç kim istəmir".
🔹 İnsanlarla ünsiyyətdə narahatlıq – Sosial vəziyyətlərdə utanmaq və ya sıxıntı hiss etmək.
🟢 2. Sosial və Davranış Simptomları
🔹 İnsanlardan uzaq durmaq – Yeni dostlar qurmamaq və mövcud münasibətləri qoruyub saxlaya bilməmək.
🔹 Tək fəaliyyətlərə üstünlük vermək – Sosial fəaliyyətlərdən uzaq durmaq, vaxtının çoxunu evdə keçirmək.
🔹 İnsanlarla ünsiyyətdən qaçmaq – Hətta münasibətlər lazımlı olduqda belə (iş görüşləri, tədbirlər).
🔹 Özünü başqalarından aşağı hiss etmək – "Mən onların arasına aid deyiləm", "Mən kənarda qalıram".
📌 Diqqət: Bu sxem bəzən sosial anksiyete ilə qarışdırıla bilər, lakin fərqi odur ki, sosial izolyasiya sxemində insan sadəcə sosial mühitlərdən uzaq dayanır, anksiyetesi olan insanlar isə sosial mühitlərdə yüksək gərginlik hiss edirlər.
3. Sosial İzolyasiya Sxeminin Səbəbləri
✔️ Uşaqlıqda sosial dəstəyin olmaması – Sevgi və qəbul görməmək.
✔️ Ailə tərəfindən duyğusal uzaqlıq və ya laqeydlik – Uşaq böyüdükcə insanlara qarşı etibarsızlıq inkişaf etdirir.
✔️ Keçmişdə zorakılıq və ya rədd edilmə – Məktəbdə zorbalıq, lağ olunma, təhqir edilmə kimi hallar.
✔️ Ailənin sosial baxımdan fərqli olması – Mədəni, dini və ya sosial fərqlər səbəbindən cəmiyyətə uyğunlaşmama.
✔️ Daim başqaları ilə müqayisə edilmək – "Başqaları daha yaxşıdır, mən uyğun deyiləm" hissi formalaşır.
🛑 Nəticə: Uşaq və ya gənc yaşda yaşanan bu təcrübələr yetkinlik dövründə insanın özünü cəmiyyətdən ayırmasına səbəb olur.
4. Sosial İzolyasiya Sxemini Necə Dəyişdirmək Olar?
🟢 1. Sxemin Fərqinə Varın və Onu Tanıyın
Bu düşüncələr haradan qaynaqlanır?
Keçmişdə hansı hadisələr sizə belə hiss etdirdi?
Özünüzə suallar verin:
✅ "Doğrudanmı insanlar məni qəbul etməyəcək?"
✅ "Keçmiş təcrübələrim bugünkü vəziyyətimə təsir edir?"
✅ "Özümü başqalarından aşağı görmək üçün real sübutlar varmı?"
🟢 2. Düşüncə Modelinizi Dəyişdirin
🚫 Yanlış inanc: "Mən insanlarla ünsiyyət qura bilmirəm, çünki maraqlı deyiləm."
✅ Doğru inanc: "Hər kəs fərqlidir və mən də özüm kimi dəyərliyəm."
🚫 Yanlış inanc: "Məni heç kim qəbul etmir, çünki mən fərqliyəm."
✅ Doğru inanc: "Mənim kim olduğumu bilməyən insanlar məni tanıyana qədər qəbul edə bilməzlər."
🟢 3. Kiçik Sosial Addımlarla Başlayın
Həftədə bir dəfə yeni insanlarla ünsiyyət qurmağa çalışın.
Kiçik sosial qruplara daxil olun (hobbi dərnəkləri, kitab klubları, idman qrupları).
Özünüzə sosial hədəflər qoyun (həftədə 1 yeni insanla danışmaq və s.).
🟢 4. Emosional Sabitlik Yaradın
İnsanlardan gələn rədd cavablarını şəxsi qəbul etməyin.
Özünüzü rahat hiss etdiyiniz insanlarla ünsiyyəti artırın.
Sosial fəaliyyətlərdə iştirak etdikcə özünüzə güvənin artacaqdır.
🟢 5. Peşəkar Yardım Alın
Sxem Terapiyası və Koqnitiv-Davranışçı Terapiya (CBT) sosial izolyasiya düşüncələrini dəyişdirməyə kömək edə bilər.
Psixoloq və ya terapevtlə danışaraq sosial qorxularınızı və keçmiş təcrübələrinizi işləmək faydalı ola bilər.
5. Sosial İzolyasiya Sxemini Dəyişdirmək Nələrə Təsir Edəcək?
✅ Özünüzü daha rahat hiss edəcəksiniz.
✅ İnsanlarla münasibət qurmaq daha asan olacaq.
✅ Dostluqlar və əlaqələr inkişaf edəcək.
✅ Tək qaldıqda belə, özünüzü daha yaxşı qəbul edəcəksiniz.
✅ Sosial fəaliyyətlərdən həzz almağa başlayacaqsınız.
📌 Nəticə: Sosial İzolyasiya Sxemi Dəyişdirilə Bilər!
Sosial izolyasiya bir seçim deyil, keçmiş təcrübələrin yaratdığı bir inanc sistemidir. Lakin bu düşüncə tərzini dəyişdirmək və daha sosial, daha rahat və güvənli bir həyat yaşamaq mümkündür.
Özünüzə kiçik addımlarla irəliləmək üçün fürsət verin və unutmayın ki, siz dəyərli və cəmiyyətə aid bir insansınız. 💙🌿
