Yemək Pozğunluqları (Eating Disorders) Nedir?
Yemək pozğunluqları, yeməklə əlaqəli davranışlarda anormal və sağlamsız dəyişikliklərin ortaya çıxdığı psixoloji bir problemi ifadə edir. Bu, öz şəkil və çəkini nizama salmağa töhfə verən insanlar arasında yaygın bir problemdir. Üç əsas yemək pozğunluğu tipi var:
- Anoreksiya Nervoza: Anoreksiya, kişinin aşırı çəkiləndiyi və yeməyi qəbul etməməyə çalışdığı bir yemək pozğunluğudur. Bu, səfərdə quruq əməl etməyə, çox az yeməyə və hətta açlıq çəkməyə səbəb ola bilər.
- Bulimiya Nervoza: Bulimiya, kişinin anormal olaraq böyük miktarlarda qidalanmağa və sonra o qidaları itələmək üçün müraciət etməyə cəhd etdiyi bir yemək pozğunluğudur. Bu, kişinin çəki qoymağa çalışdığı və ədalətsiz yemək davranışlarına sahib olduğu bir dövrü təsvir edir.
- Binge-Eating Disorder (BED): BED, kişinin böyük miktarlarda qidalanmağa və qidalanmağa başlamağa qarşı qoymağa çalışdığı bir yemək pozğunluğudur. Bu, kişinin intizamsızlıq və qidalanma davranışlarının nizamlandığı bir dövrü təsvir edir.
Səbəblər:
Yemək pozğunluqları bir neçə mənbəyə bağlı şəkildə inkişaf edə bilir. Bu faktorlar arasında aşağıdakılar var:
- Genetik yatkınlıq: Ailə üzvlərinin yemək pozğunluğu öyküsü, bir kişinin riskini artıra bilər.
- Sosial təzyiq: Sosial mediada ideala çatmaq təzyiqi, yemək pozğunluğunun inkişafına səbəb ola bilər.
- Şəkil və çəki ideali: Şəkil və çəki ilə bağlı düşüncələrə toxunan təzyiq və ideallar, yemək pozğunluqlarının səbəbi ola bilər.
- Psixoloji faktorlar: Anksiyete, depressiya və stres yemək pozğunluğunun inkişafında rola sahib ola bilər.
Əlamətlər:
Yemək pozğunluğu olan insanlar bəzi ortaq əlamətləri təcrübə edə bilərlər, buna bənzər:
- Çəki itirilməsi və ya artırılması
- Qidalanmağın intensiv düşünülməsi və ya obse
- Qidalanma davranışlarının gizli saxlanılması
- Anormal qidalanma alışkanlıkları və davranışlarının müşahidə edilməsi
Yemək Pozğunluğunu Qorumaq və Müalicə Etmaq:
Yemək pozğunluğunu qorumaq və müalicə etmək üçün aşağıdakı məsləhətləri izləyə bilərsiniz:
- Profesional yardım: Yemək pozğunluğu təndirici bir mental sağlamlıq mütəxəssisi ilə müşavirə alaraq və mövcud problemləri tanımaq və müalicə etmək üçün yardım alaraq daha yaxşılaşdırıla bilər.
- Düzgün qidalanma təşviqi: Sağlam və dengəli bir qidalanma rejimi təşviq edilməlidir.
- Düzgün fiziki aktivlik: Düzenli və məqbul bir hərəkət təyinatı qidalanma problem
- Sosial dəstək: Ailə və dost dəstəyi yemək pozğunluğunu idarə etməyə kömək edə bilər.
Yemək pozğunluğu, ciddi sağlamlıq və psixoloji problemlərə səbəb ola bilər və müalicəsi çox vaxt uzun müddət və tərəfdaşlıq tələb edir. Bu məsələni ciddiyyətlə görmək və yardım almaq çox əhəmiyyətlidir.
