Adenokarsinomanın Semptomları
Adenokarsinomanın əlamətləri xərçəngin yerləşdiyi orqana və xəstəliyin mərhələsinə görə dəyişir. Aşağıda ümumi və orqanlara xas əlamətlər təqdim edilmişdir:
1. Ümumi Semptomlar
Xroniki yorğunluq.
Səbəbsiz çəki itkisi.
Az iştah.
Yüksək hərarət və ya qızdırma (bəzən).
2. Orqanlara Xas Semptomlar
Ağciyər adenokarsinoması:
Uzun müddət davam edən öskürək.
Qanlı bəlğəm.
Təngnəfəslik və ya nəfəs almaqda çətinlik.
Sinə ağrısı.
Mədə-bağırsaq adenokarsinoması:
Qanlı nəcis və ya qara rəngli nəcis (mədə və bağırsaq qanaxmaları).
Qarın ağrısı və şişkinlik.
Ürəkbulanma və qusma.
Qəbizlik və ya diareya.
Süd vəzisi adenokarsinoması:
Süd vəzisində şişkinlik və ya sərtlik.
Dərinin dəyişməsi (qızartı, qalınlaşma və ya çuxurlanma).
Süd vəzisindən axıntı (qanlı və ya qeyri-adi maye).
Prostat adenokarsinoması:
Sidik ifrazında çətinlik və ya tez-tez sidiyə çıxma.
Sidikdə qan.
Pelvik bölgədə və ya beldə ağrı.
Pankreas adenokarsinoması:
Qarında və ya kürəkdə ağrı.
Sarılıq (dərinin və gözlərin saralması).
Həzm problemləri.
Adenokarsinomanın Səbəbləri və Risk Faktorları
1. Genetik və İrsi Səbəblər
Ailə tarixi.
Genetik mutasiyalar (BRCA1, BRCA2 kimi).
2. Ətraf Mühit və Həyat Tərzi Faktorları
Siqaret çəkmək (xüsusilə ağciyər adenokarsinoması üçün).
Alkoqol istifadəsi.
Piylənmə və balanssız qidalanma.
Radiasiyaya məruz qalma.
3. İltihab və Xroniki Xəstəliklər
Uzunmüddətli iltihablar (məsələn, reflü xəstəliyi və ya pankreatit).
Xroniki infeksiyalar (məsələn, Helicobacter pylori mədə xərçənginə səbəb ola bilər).
Adenokarsinomanın Diaqnozu
Görüntüləmə Müayinələri:
Rentgen: Ağciyər və sümük təsbitləri üçün.
MRT və ya CT: Toxuma və orqanların detallı görüntülənməsi.
PET skan: Xərçəngin yayılmasını izləmək üçün.
Biopsiya:
Xərçəng toxumasından nümunə götürülərək mikroskop altında araşdırılır.
Qan Testləri:
Şiş markerləri: CEA, CA 19-9, PSA kimi markerlərdən istifadə olunur.
Hemoglobin və qırmızı qan hüceyrələrinin azalması (xroniki qanaxma nəticəsində).
Endoskopiya və ya Kolonoskopiya:
Mədə-bağırsaq adenokarsinomalarının diaqnozu üçün.
Adenokarsinomanın Müalicəsi
1. Cərrahi Müalicə
Xərçəngin yerləşdiyi toxumanın və ya orqanın çıxarılması.
Erken mərhələdə ən təsirli müalicə üsuludur.
2. Radioterapiya
Xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün yüksək enerji şüaları.
Cərrahiyyədən sonra və ya əvvəl tamamlayıcı müalicə kimi istifadə edilə bilər.
3. Kemoterapi
Kimyəvi dərmanlarla xərçəng hüceyrələrinin böyüməsinin və yayılmasının qarşısını alır.
Sistemik müalicə üçün təsirlidir.
4. Hədəfli Terapiya
Xərçəng hüceyrələrinə xüsusi hədəflənmiş dərmanlarla müalicə.
Daha az yan təsirlərlə nəticələnə bilər.
5. İmmunoterapiya
Bədənin öz immun sistemini xərçəngə qarşı mübarizəyə təşviq edir.
Əsasən müəyyən genetik markerləri olan adenokarsinomalarda təsirli olur.
6. Palyativ Baxım
Xəstəliyin son mərhələlərində ağrını və digər simptomları idarə etmək üçün.
Adenokarsinomanın Qarşısının Alınması
Sağlam Həyat Tərzi:
Siqaretdən və alkoqoldan uzaq durmaq.
Balanslı və zəngin qidalanma (meyvə, tərəvəz, tam taxıllar).
Müntəzəm Tibbi Yoxlamalar:
Xüsusilə ailə tarixi olan şəxslər üçün erkən diaqnostika vacibdir.
İnfeksiyaların Müalicəsi:
Helicobacter pylori kimi infeksiyaların vaxtında müalicəsi.
Günəşdən qorunma:
Günəş şüalarının yaratdığı zərəri minimuma endirmək üçün günəşdən qoruyucu kremlərdən istifadə.
Nəticə
Adenokarsinoma bədənin müxtəlif orqanlarında inkişaf edə bilən ciddi xərçəng növüdür. Erkən diaqnoz müalicə şansını artırır və xəstəliyin ağırlaşmasının qarşısını alır. Simptomlar müşahidə etdikdə və ya risk faktorlarına sahibsinizsə, mütləq tibbi mütəxəssisə müraciət edin. Düzgün müalicə və həyat tərzi dəyişiklikləri ilə xəstəliyin idarə olunması mümkündür.
