Çanaq dibi əzələləri nədir və onların funksiyası:
Çanaq dibi əzələləri, çanaq sümüyü daxilində, sidik kisəsi, bağırsaq və uşaqlıq kimi orqanları dəstəkləyən əzələ qrupu və bağlardan ibarətdir. Bu əzələlər çanaq orqanlarının yerində qalmasına kömək edir və aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirir:
Sidik və nəcis kontrolu: Çanaq dibi əzələləri sidik kisəsi və bağırsaqların fəaliyyətinə nəzarət edir və sidik və ya nəcisin qaçmasının qarşısını alır.
Cinsi funksiya: Çanaq dibi əzələləri cinsi funksiyalarda, o cümlədən cinsi zövq və ereksiya prosesində mühüm rol oynayır.
Hamiləlik və doğum: Bu əzələlər hamiləlik dövründə böyüyən uşaqlığı dəstəkləyir və doğum zamanı genişləyərək körpənin doğulmasına kömək edir.
Çanaq dibi disfunksiyasının səbəbləri:
Çanaq dibi əzələlərinin zəifliyi və ya disfunksiyası müxtəlif səbəblərdən meydana gələ bilər:
Doğum: Vaginal doğum zamanı çanaq dibi əzələləri çox gərginləşir və zədələnə bilər.
Yaşlanma: Yaş artdıqca əzələ gücü azalır, bu da çanaq dibi əzələlərinin zəifləməsinə səbəb ola bilər.
Obezlik: Artıq çəki çanaq dibinə əlavə təzyiq göstərir və əzələlərin zəifləməsinə səbəb ola bilər.
Ağır qaldırma: Müntəzəm olaraq ağır əşyaların qaldırılması çanaq dibi əzələlərinə stress yarada bilər.
Xroniki öskürək: Xroniki öskürək çanaq dibi əzələlərinə təzyiq göstərə bilər və onların zəifləməsinə səbəb ola bilər.
Menopoz: Estrogen hormonunun azalması çanaq dibi əzələlərinin zəifləməsinə və funksiyaların itirilməsinə yol aça bilər.
Çanaq dibi problemləri:
Çanaq dibi əzələlərinin zəifləməsi və ya disfunksiyası aşağıdakı problemlərə səbəb ola bilər:
Sidik və ya nəcis qaçırma (inkontinensiya): Çanaq dibi əzələlərinin zəifləməsi nəticəsində sidik və ya nəcisin nəzarət altında saxlanması çətinləşir. Bu vəziyyət gülərkən, öskürərkən və ya ağır bir iş görərkən sidik qaçırma ilə nəticələnə bilər.
Çanaq orqanlarının sallanması (prolaps): Zəif çanaq dibi əzələləri orqanları yerində saxlaya bilmir və bu, uşaqlıq, sidik kisəsi və ya bağırsaqların aşağı enməsinə səbəb olur.
Çanaq ağrısı: Çanaq dibi əzələlərində yaranan spazmlar və ya gərginlik xroniki çanaq ağrılarına səbəb ola bilər.
Cinsi disfunksiya: Çanaq dibi əzələlərinin zəifliyi cinsi zövqü azalda bilər və ereksiya problemlərinə səbəb ola bilər.
Çanaq dibi reabilitasiyasının məqsədi:
Çanaq dibi reabilitasiyası aşağıdakı məqsədləri daşıyır:
Əzələ gücünün artırılması: Zəifləmiş çanaq dibi əzələlərini gücləndirərək onların funksiyalarını bərpa etmək.
Sidik və ya nəcis qaçırma problemlərinin aradan qaldırılması: Əzələləri möhkəmləndirərək inkontinensiya problemlərini aradan qaldırmaq.
Çanaq ağrısının yüngülləşdirilməsi: Gərgin və spazmlı əzələləri rahatlaşdırmaq və çanaq ağrısını azaltmaq.
Çanaq orqanlarının normal vəziyyətinin bərpası: Çanaq orqanlarının sallanması vəziyyətində onların normal vəziyyətini bərpa etmək.
Cinsi funksiyanın yaxşılaşdırılması: Cinsi funksiyanı bərpa etmək və ya yaxşılaşdırmaq.
Çanaq dibi reabilitasiyasında istifadə olunan üsullar:
Çanaq dibi reabilitasiyası fərdi ehtiyaclara uyğun olaraq müxtəlif üsullarla həyata keçirilir. Əsasən aşağıdakı üsullar tətbiq edilir:
1. Kegel məşqləri:
Kegel məşqləri çanaq dibi əzələlərini gücləndirmək üçün ən çox tətbiq edilən üsuldur. Bu məşqlər çanaq dibi əzələlərinin yığılması və rahatlaşdırılması hərəkətlərindən ibarətdir.
Xəstələrdən sidik axınını dayandırmağa çalışırmış kimi çanaq dibi əzələlərini sıxmaq və bir neçə saniyə bu vəziyyətdə saxlamaq tələb olunur. Ardınca əzələlər rahatlaşdırılır və bu hərəkət təkrar edilir.
2. Biofeedback terapiyası:
Biofeedback çanaq dibi əzələlərinin vəziyyətini izləməyə və düzgün şəkildə işləməsini öyrənməyə kömək edən bir üsuldur. Xüsusi sensorlar vasitəsilə əzələ fəaliyyətləri monitorinq edilir və xəstə düzgün hərəkət texnikalarını öyrənir.
3. Elektrik stimulyasiyası:
Elektrik stimulyasiyası zəif və ya funksional olmayan çanaq dibi əzələlərini stimullaşdırmaq üçün istifadə olunur. Bu metod vasitəsilə əzələlərə kiçik elektrik cərəyanları tətbiq edilir ki, bu da əzələlərin avtomatik yığılmasına və möhkəmlənməsinə kömək edir.
4. Manuel terapiya:
Manuel terapiya əl manipulyasiyaları vasitəsilə gərgin və ya spazmlı əzələlərin rahatlaşdırılmasını təmin edir. Fizioterapevt bu texnika ilə əzələləri və bağları rahatlaşdıraraq gərginliyi azaldır.
5. Tənəffüs və duruş təlimləri:
Düzgün duruş və nəfəs texnikaları çanaq dibi əzələlərinin düzgün işləməsi üçün çox vacibdir. Bu təlimlər əzələlərin təzyiqini azaltmağa və düzgün yığılmasını təmin etməyə kömək edir.
6. Hidromüalicə (Su terapiyası):
Su içində hərəkətlər çanaq dibi əzələlərinə əlavə dəstək verərək onların gücləndirilməsinə kömək edir. Su terapiyası xüsusilə ağrı olan xəstələr üçün faydalıdır.
Çanaq dibi reabilitasiyasının faydaları:
Çanaq dibi reabilitasiyası düzgün şəkildə tətbiq edildikdə aşağıdakı faydaları təmin edir:
Sidik və nəcis qaçırma problemlərinin həlli: Reabilitasiya proqramı ilə çanaq dibi əzələləri güclənir və inkontinensiya problemləri əhəmiyyətli dərəcədə azalır.
Çanaq ağrılarının yüngülləşdirilməsi: Gərgin əzələlərin rahatlaşdırılması çanaq bölgəsindəki xroniki ağrıları azaldır.
Cinsi funksiyanın yaxşılaşdırılması: Güclü çanaq dibi əzələləri cinsi zövqü artırır və ereksiya problemlərini həll edə bilər.
Çanaq orqanlarının sallanmasının qarşısını almaq və ya müalicə etmək: Çanaq orqanlarının yerində qalmasına kömək edir və prolaps problemlərini azaldır.
Doğum sonrası bərpa: Vaginal doğum sonrası çanaq dibi əzələlərinin bərpası və güclənməsi təmin edilir.
Nəticə:
Çanaq dibi reabilitasiyası, çanaq dibi əzələlərinin güclənməsinə, funksional problemlərin həllinə və həyat keyfiyyətinin yüksəldilməsinə yönəlmiş müalicə metodudur. Doğru tətbiq edildikdə, inkontinensiya, prolaps, cinsi disfunksiya və ağrı kimi problemlərin aradan qaldırılmasına kömək edir. Bu reabilitasiya metodu fərdi olaraq xəstənin ehtiyaclarına uyğunlaşdırılır və xəstənin həyat tərzini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bilər.
