EMDR-in Məqsədi
Keçmiş travmatik hadisələrin yaratdığı emosional yüklənməni azaldaraq fərdin bu hadisələrlə bağlı daha sağlam düşüncə və emosional reaksiyalar inkişaf etdirməsinə kömək etmək.
Beynin işləmə prosesini tənzimləyərək xatirələrin təsirini neytrallaşdırmaq.
EMDR Necə İşləyir?
1. Travmaların Beyindəki Təsiri
Travmatik hadisələr zamanı beynin işləmə mexanizmləri pozula bilər. Bu da həmin hadisələrin beynin emosional və yaddaş mərkəzlərində tam emal olunmadan saxlanılmasına səbəb ola bilər. Bu vəziyyət, travmatik hadisələrlə bağlı mənfi düşüncə, emosional narahatlıq və ya fiziki simptomlar yarada bilər.
2. İkili Stimulasiya Texnikası
EMDR terapiyasında göz hərəkətləri, toxunma (tapping) və ya səslə beyinə ikili stimulasiya tətbiq olunur. Bu proses beynin hər iki yarımkürəsini aktivləşdirərək xatirələrin emal olunmasını təmin edir.
EMDR Sessiyalarında İstifadə Edilən 8 Mərhələ
EMDR müalicəsi ümumiyyətlə aşağıdakı mərhələlər üzrə həyata keçirilir:
1. Tarixçə və Planlama
Xəstənin problemləri və keçmiş travmaları haqqında məlumat toplanır.
Hansı xatirələrin EMDR ilə işlənəcəyinə qərar verilir.
2. Hazırlıq
Xəstəyə EMDR metodu haqqında məlumat verilir.
Travmatik hadisələrlə işləyərkən özünü təhlükəsiz hiss etməsi üçün rahatlama texnikaları öyrədilir.
3. Qiymətləndirmə
Travmatik hadisə ilə bağlı ən narahatedici düşüncələr, emosiyalar və bədən hissləri müəyyən edilir.
Subyektiv Narahatlıq Ölçüsü (SUD) və Pozitif Yanaşma Ölçüsü (VOC) kimi miqyaslarla narahatlıq səviyyəsi ölçülür.
4. Desensitizasiya (Duyarsızlaşdırma)
Terapevt travmatik hadisə haqqında düşünərkən xəstəyə göz hərəkətləri, tapping və ya digər stimul tətbiq edir.
Bu proses travmatik xatirələrin emosional təsirini azaltmağa yönəlir.
5. Yenidən Emal
Mənfi düşüncə və emosiyalar yenidən işlənərək daha müsbət və realistik düşüncələrlə əvəz olunur.
6. Bədən Skanı
Xatirələr və emosiyalarla bağlı bədəndə qalan hər hansı narahatlıq hissi yoxlanılır və işlənir.
7. Qapanış
Sessiya zamanı ortaya çıxan emosiyalar stabilləşdirilir.
Xəstənin özünü rahat hiss etməsi təmin edilir.
8. İzləmə
Gələcək sessiyalarda əvvəlki işin təsiri və davamlılığı qiymətləndirilir.
EMDR-in İstifadə Edildiyi Vəziyyətlər
1. Post-Travmatik Stress Bozukluğu (TSSB)
Müharibə, təbii fəlakətlər, zorakılıq və digər travmalar.
2. Fobiyalar
Yüksəklik, qaranlıq və ya heyvan qorxusu kimi spesifik fobiyalar.
3. Narahatlıq və Panik Atak
Sosial narahatlıq və ya ümumi narahatlıq pozuntuları.
4. Depressiya
Travma ilə əlaqəli depressiv hallar.
5. Emosional Problemlər
Uşaqlıq travmaları, zorakılıq və ya ayrılıq təcrübələri.
6. Asılılıqlar
Maddə asılılığı və ya yemək pozuntuları kimi davranışlar.
EMDR-in Üstünlükləri
Tez Nəticə:
Bəzi xəstələrdə qısa müddət ərzində əhəmiyyətli yaxşılaşma təmin edir.
Dərmansız Müalicə:
Psixoterapiya yanaşması olduğu üçün dərman müalicəsinə alternativ ola bilər.
Geniş Tətbiq Sahəsi:
Müxtəlif növ psixi və emosional problemlərin müalicəsində istifadə olunur.
Təbii Şəfa Mexanizmi:
Beynin öz emal sistemini aktivləşdirir.
EMDR Sessiyasından Sonra Duyğular
Yüngüllük və Rahatlıq:
Xəstələr sessiyadan sonra travmatik xatirələrlə bağlı narahatlıq səviyyəsinin əhəmiyyətli dərəcədə azaldığını hiss edirlər.
Emosional Yüklənmə:
Sessiyalar zamanı travmatik xatirələrlə işləmək müəyyən qədər narahatlıq yarada bilər, lakin terapevt dəstəyilə bu hisslər idarə edilir.
Nəticə
EMDR, travmalar və emosional problemlərlə bağlı dərin təsir göstərən, sübutlara əsaslanan bir terapiya üsuludur. Beynin təbii emal mexanizmlərini aktivləşdirərək, fərdin keçmiş travmalardan azad olmasına və daha sağlam bir həyat yaşamasına kömək edir. Əgər EMDR sizin üçün uyğun ola bilərsə, peşəkar bir terapevtlə məsləhətləşməyiniz tövsiyə olunur.
