Kəskin Revmatik Qızdırmanın Səbəbləri
KRQ, əsasən qrup A streptokok bakteriyası ilə boğaz infeksiyasından (streptokok faringiti və ya tonsillit) sonra yaranır. Bakteriyaya qarşı immun sistemin cavabı, bədənin öz toxumalarına qarşı hücum etməsinə səbəb ola bilər, bu da KRQ-nin inkişafına səbəb olur.
Kəskin Revmatik Qızdırmanın Risk Faktorları
Yaş: Əsasən 5-15 yaş arası uşaqlar və yeniyetmələr təsirlənir.
Keçmişdə Streptokok Boğaz İnfeksiyası: Boğaz infeksiyalarının müalicə olunmaması KRQ riskini artırır.
Ailə Tarixi: Ailədə KRQ olan şəxslər daha yüksək risk altındadır.
Zəif Sosial və İqtisadi Şərait: Yoxsulluq və sıx məskunlaşma şəraiti infeksiya riskini artırır.
Kəskin Revmatik Qızdırmanın Simptomları
KRQ-nin simptomları adətən streptokok boğaz infeksiyasından 2-4 həftə sonra yaranır və müxtəlif orqan sistemlərini təsir edə bilər:
Ürək: Kardit (ürək iltihabı), qapaq problemləri, ürək şişkinliyi.
Oynaqlar: Artrit (oynaqlarda ağrı, şişkinlik və qızartı), adətən böyük oynaqlarda (diz, bilək, dirsək, omba).
Dəri: Dəri səpgiləri (eritema marginatum) və dəri altında düyünlər (subkutan nodüllər).
Sinir Sistemi: Sydenham xoreası (hərəkət pozğunluğu, qeyri-iradi hərəkətlər, əzələ zəifliyi).
Ümumi: Yüksək qızdırma, yorğunluq, zəiflik.
Kəskin Revmatik Qızdırmanın Diaqnozu
KRQ-nin diaqnozu bir neçə üsulla aparılır:
Tibbi Tarix və Fiziki Müayinə: Həkim, xəstənin tibbi tarixini və simptomlarını nəzərdən keçirir, oynaqlarda, ürəkdə və dəridə dəyişiklikləri müayinə edir.
Laborator Testlər:
Qan Testləri: Anti-streptolizin O (ASO) titri, C-reaktiv protein (CRP) və eritrosit sedimentasiya dərəcəsi (ESR) iltihabı və streptokok infeksiyasını göstərir.
Boğaz Mədəniyyəti: Streptokok bakteriyasının mövcudluğunu yoxlamaq üçün.
Elektrokardioqram (EKQ): Ürək ritmini və funksiyasını yoxlamaq üçün.
Ekokardioqram: Ürək strukturlarını və qapaqların vəziyyətini qiymətləndirmək üçün.
Kəskin Revmatik Qızdırmanın Müalicəsi
KRQ-nin müalicəsi infeksiyanın aradan qaldırılmasına, iltihabın idarə olunmasına və komplikasiyaların qarşısının alınmasına yönəldilir:
Antibiotiklər
Penisilin və ya Alternativ Antibiotiklər: Streptokok infeksiyasını aradan qaldırmaq və gələcək infeksiyaların qarşısını almaq üçün uzunmüddətli profilaktik antibiotik müalicəsi.
Antiinflamatuar Dərmanlar
NSAİİ-lər (Non-steroidal antiinflamatuar dərmanlar): İltihab və ağrını azaltmaq üçün ibuprofen və ya naproksen kimi dərmanlar.
Kortikosteroidlər: Şiddətli iltihab hallarında iltihabı azaltmaq üçün.
Dəstək Müalicəsi
Yataq İstirahəti: Xüsusilə ürək təsir edildikdə fiziki aktivliyi məhdudlaşdırmaq.
Fiziki Terapiya: Sinir sistemi təsir edildikdə əzələ gücünü və koordinasiyanı artırmaq üçün.
Qarşısının Alınması və Sağlamlığın Qorunması
Streptokok İnfeksiyalarının Müalicəsi
Boğaz İnfeksiyalarını Ertələmədən Müalicə Etmək: Streptokok infeksiyasının erkən müalicəsi KRQ-nin qarşısını almağa kömək edə bilər.
Profilaktik Antibiotiklər
Uzunmüddətli Profilaktik Antibiotiklər: Gələcək streptokok infeksiyalarının qarşısını almaq üçün KRQ keçirmiş şəxslərə müntəzəm olaraq verilir.
Müntəzəm Həkim Yoxlamaları
Ürək və Oynaq Sağlamlığını İzlərmək: KRQ-dən sonra meydana gələn komplikasiyaların erkən aşkarlanması və müalicəsi üçün müntəzəm həkim yoxlamaları vacibdir.
Kəskin revmatik qızdırma ciddi bir xəstəlikdir və vaxtında diaqnoz və müalicə ilə komplikasiyaların qarşısını almaq mümkündür. KRQ şübhəsi olan şəxslərin müntəzəm olaraq ixtisaslaşmış bir həkimlə məsləhətləşməsi vacibdir.
