Bağırsağın İşləmə Prosesi
Qida həzmi ağızdan başlayır və bağırsaqlarda tamamlanır. İşləmə prosesi aşağıdakı mərhələləri əhatə edir:
1. Nazik Bağırsaq
Funksiyası: Qidanın kimyəvi parçalanması və qida maddələrinin sorulması.
Strukturu:
Onikibarmaq bağırsaq (duodenum): Mədə turşusu ilə qarışmış qidanın ilkin həzm prosesini tamamlayır. Mədəaltı vəzi fermentləri və öd bu mərhələdə iştirak edir.
Boş bağırsaq (jejunum): Qida maddələrinin (karbohidratlar, zülallar və yağlar) əksəriyyəti burada sorulur.
Qıvrım bağırsaq (ileum): Qalan qida maddələri, xüsusilə B12 vitamini və öd turşuları burada sorulur.
2. Yoğun Bağırsaq
Funksiyası: Su və elektrolitlərin sorulması, tullantıların formalaşdırılması və bədəndən xaric edilməsi.
Strukturu:
Çəkum: Kiçik bağırsaqdan tullantılar burada daxil olur.
Kolon: Su və elektrolitlər sorulur. Tullantılar bərkidilir və formalaşır.
Rectum və Anus: Tullantılar (nəcislər) bədənə xaric edilir.
Bağırsağın Həzm Prosesinə Kömək Edən Sistemlər
Sinir Sistemi:
Bağırsaq Sinir Sistemi (ENS): Bağırsağın hərəkətini və sekresiyasını tənzimləyir.
Mərkəzi Sinir Sistemi: Bağırsaq funksiyasını dolayı yolla idarə edir.
Hormonlar və Fermentlər:
Mədəaltı vəzi fermentləri: Karbohidratları, zülalları və yağları parçalayır.
Öd: Yağların həzm olunmasına kömək edir.
Bağırsaq Mikroflorası:
Bağırsaqda yaşayan faydalı bakteriyalar qida həzminə, immun sisteminin gücləndirilməsinə və bəzi vitaminlərin (B və K) sintez edilməsinə kömək edir.
Bağırsağın Sağlamlığını Necə Qorumaq Olar?
Sağlam Qidalanma:
Liflə zəngin qidalar (meyvə, tərəvəz, tam taxıllar) bağırsaq hərəkətini yaxşılaşdırır.
Probiyotiklər (qatıq, kefir) və prebiyotiklər (sarımsaq, soğan) mikrofloranın balansını qoruyur.
Kifayət Qədər Su İçmək:
Su bağırsağın nəmli qalmasını və tullantıların bədənə asanlıqla xaric edilməsini təmin edir.
Fiziki Aktivlik:
Məşqlər bağırsaq hərəkətliliyini artırır və qəbizliyin qarşısını alır.
Stressin Azaldılması:
Stress bağırsağın funksiyasını poza bilər, buna görə də stressi idarə etməyə kömək edən üsullardan istifadə faydalıdır.
Müntəzəm Müayinələr:
Hər hansı narahatlıq (qarın ağrısı, ishal, qəbizlik) olduqda, vaxtında həkimə müraciət etmək vacibdir.
Bağırsaq Problemlərinin Əlamətləri
Qarın ağrısı
Şişkinlik və qaz
Qəbizlik və ya ishal
Nəcisdə dəyişikliklər (rəng, forma)
Daimi yorğunluq (bağırsağın qida maddələrini yaxşı soramaması ilə əlaqəli ola bilər)
Bağırsaq sağlamlığı ümumi bədən sağlamlığı üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Sağlam həyat tərzi bağırsaqların optimal işləməsini dəstəkləyir.
