Limfa Xərçənginin Əsas Simptomları
Şişmiş limfa düyünləri
Limfa xərçənginin ən yaygın əlaməti, boyun, qoltuq altı və qasıq bölgəsində şişmiş limfa düyünlərinin meydana gəlməsidir. Bu şişkinlik adətən ağrısızdır, lakin bəzən toxunduqda və ya böyüdükdə ağrıya səbəb ola bilər.
Daimi yorğunluq və halsızlıq
Limfa xərçəngi olan şəxslər uzunmüddətli yorğunluq və halsızlıq hiss edə bilərlər. Bu yorğunluq bədənin infeksiyalarla mübarizə aparmasında çətinlik çəkməsi ilə əlaqədardır.
Qızdırma və üşütmə
Limfa xərçəngi səbəbindən qeyri-adi qızdırma və üşütmə halları baş verə bilər. Bu qızdırmalar bəzən təkrarlayan və səbəbsiz ola bilər.
Gecə tərləmələri
Xüsusilə gecə saatlarında şiddətli tərləmələr limfa xərçənginin əlamətlərindən biridir. Bu simptom xəstələrin həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə bilər.
Arıqlama
Səbəbsiz olaraq və qısa müddət ərzində əhəmiyyətli dərəcədə arıqlamaq limfa xərçəngi olan şəxslərdə görülə bilən digər bir əlamətdir.
Dəridə qaşıntı
Limfa xərçəngində bədənin müxtəlif bölgələrində, xüsusilə ayaq və qollarda qaşıntı hissi meydana gələ bilər. Bu qaşıntı iltihab və bədəndəki kimyəvi reaksiyalar nəticəsində yaranır.
Nəfəs darlığı və öskürək
Xüsusilə sinə nahiyəsində limfa düyünlərinin böyüməsi nəfəs darlığı və öskürəyə səbəb ola bilər. Bu əlamətlər, xərçəngin ağciyərlərə yaxın bölgələrdəki limfa düyünlərinə yayılması ilə əlaqədardır.
Qarın ağrısı və şişkinlik
Limfoma qarın nahiyəsindəki limfa düyünlərinə təsir etdikdə qarın ağrısı, şişkinlik və bəzən həzm problemləri meydana gələ bilər.
Baş ağrısı və zəiflik
Limfa xərçəngi bəzən baş ağrısı və bədəndə zəiflik kimi simptomlarla da müşahidə edilə bilər, xüsusilə xəstəlik beynə yaxın limfa düyünlərinə yayılmışsa.
Limfa Xərçənginin Risk Faktorları
Yaş: Hodgkin limfoma daha çox 15-30 yaş aralığında və 55 yaşdan sonra rast gəlinir. Hodgkin olmayan limfoma isə daha çox 60 yaşdan sonra ortaya çıxır.
Ailəvi keçmiş: Ailədə limfa xərçəngi keçmişi olan şəxslərdə risk daha yüksəkdir.
Cinsiyyət: Hodgkin limfoma kişilərdə daha çox rast gəlinir.
İmmunitet sistemi zəifliyi: İmmun sistemi zəif olan şəxslərdə, xüsusən də immunosupressiv dərmanlar istifadə edən və ya immun xəstəlikləri olan şəxslərdə risk artır.
Virus və bakteriyalar: Epstein-Barr virusu (EBV) və H. pylori kimi bəzi infeksiyalar limfoma riskini artırır.
Limfa Xərçənginin Diaqnozu
Fiziki müayinə
Limfa düyünlərinin, dalağın və qaraciyərin ölçüsünü yoxlamaq üçün fiziki müayinə edilir.
Qan testləri
Limfoma diaqnozunda qan testləri vasitəsilə ağ qan hüceyrələrinin sayı və qan dəyərləri analiz edilə bilər.
Görüntüləmə testləri
Kompüter tomoqrafiyası (KT), maqnetik rezonans tomoqrafiya (MRT) və pozitron emisyon tomoqrafiyası (PET) kimi görüntüləmə üsulları ilə xərçəngin yayılma mərhələsi təyin edilir.
Biopsiya
Limfa düyünündən alınan toxuma nümunəsi mikroskop altında analiz edilərək xərçəng hüceyrələrinin mövcudluğu təsdiqlənir və limfomanın növü müəyyən edilir.
Sümük iliyi biopsiyası
Xərçəngin sümük iliyinə yayılıb-yayılmadığını təyin etmək üçün sümük iliyi biopsiyası həyata keçirilə bilər.
Limfa Xərçənginin Müalicəsi
Limfa xərçənginin müalicəsi xəstəliyin növünə, mərhələsinə və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə görə dəyişir. Əsas müalicə üsulları aşağıdakılardır:
Kemoterapiya
Xərçəng hüceyrələrini öldürmək üçün kimyəvi dərmanlar istifadə edilir. Kemoterapi, limfa xərçəngində ən çox istifadə olunan müalicə üsuludur və digər müalicələrlə birləşdirilə bilər.
Radioterapiya
Xərçəng hüceyrələrini öldürmək üçün radiasiya istifadə edilir. Əsasən limfa düyünlərinə lokalize olan xəstəliklərdə tətbiq edilir.
İmmunoterapiya
İmmun sistemini gücləndirərək bədənin xərçəng hüceyrələrini tanıması və məhv etməsinə kömək edir.
Hədəfli terapiya
Xərçəng hüceyrələrindəki spesifik molekulları hədəf alan dərmanlar istifadə edilir və yalnız xərçəng hüceyrələrini məhv etməyə çalışır.
Sümük iliyi və ya kök hüceyrə transplantasiyası
Ağır hallarda kök hüceyrə transplantasiyası xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün istifadə edilə bilər.
Limfa xərçəngi erkən mərhələdə aşkarlanarsa, müalicə şansı daha yüksəkdir. Hər hansı bir simptom müşahidə edildikdə vaxtında həkimə müraciət etmək və lazımi müayinələri aparmaq xəstəliyin erkən diaqnozu və müalicəsində əhəmiyyətlidir.
